WPROWADZENIE

„Odkrycia Kopernikańskie” to nagranie zrealizowane podczas 8. edycji Young Arts Festival.

Centralnym punktem nagrania jest monumentalny utwór „Taniec sfer niebieskich” autorstwa Adama Wesołowskiego. Skomponowany z okazji 550. rocznicy urodzin Kopernika, ten muzyczny majstersztyk przekracza granice gatunków, oferując odważne spojrzenie na dziedzictwo polskiej kultury muzycznej. Obok kompozycji Wesołowskiego słuchacze znajdą ponadgatunkową twórczość polskiego dyrygenta, aranżera i kompozytora Andrzeja Karałowa w wykonaniu pianisty Piotra Sałajczyka oraz orkiestrową aranżację „Sonaty Księżycowej ” Ludwika van Beethovena autorstwa ukraińskiej kompozytorki Anny Khazovej. Całość w wykonaniu muzyków Filharmonii Śląskiej oraz pod batutą znakomitego José Maria Florêncio.

Posłuchaj na
Spotify i YouTube

Serdecznie zapraszamy do odsłuchania nagrania!

O UTWORACH

„Taniec sfer niebieskich”, utwór na orkiestrę symfoniczną został skomponowany na 550. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika. Adam Wesołowski w swoim utworze odniósł się do wszystkich dziedzin działalności Kopernika, a temat główny kompozycji oparł na symbolach wydanego w roku 1543 dzieła astronoma „O obrotach sfer niebieskich”, które zawiera wykład o heliocentrycznej budowie świata. Ta ważna data (1543 rok) w całości wypełnia dźwięki głównej melodii, która w swoim centrum ma dźwięk sol (z łac. sol = słońce), od którego kompozytor buduje charakterystyczne interwały w górę. Sam dźwięk sol (słońce) staje się centrum dla całego utworu, co jest kolejnym symbolem heliocentrycznej budowy wszechświata. Natomiast symboliczna data 1543 opiera się kolejno na dźwiękach oddalonych od dźwięku „sol” w interwałach prymy (1), kwinty (5), kwarty (4) i tercji (3) – co daje nam dźwięki g-d-c-h, które to następnie kompozytor przetwarza za pomocą technik inwersji oraz odbicia lustrzanego. W temacie głównym usłyszymy również motyw czołowy (rozpoczynający), który oparty jest na dwóch kwintach i pauzie, co jest kolejnym symbolem odnoszącym się do obchodzonej właśnie 550. rocznicy urodzin astronoma, tj. dźwięki: g – d = kwinta (5), powtórzone dwa razy, a potem pauza (O).

Idąc dalej Wesołowski w swojej symbolice opisuje życie i dziedziny, którymi zajmował się Mikołaj Kopernik: duchowny, doktor prawa kanonicznego – utwór opiera się na skalach kościelnych (modalnych) oraz wykorzystuje charakterystyczne brzmienie dzwonów rurowych; astronom – dźwięk „sol” (słońce) jako centrum i symboliczny główny temat; znajdziemy w utworze charakterystyczne daty: rok 1514 – dźwięki g-d-g-c (rozpoczęcie spisywanie Księgi I „O obrotach sfer niebieskich”) oraz rok 1500 – dźwięki g-d-pauza-pauza (Kopernik wraz z bratem obserwuje zaćmienie Księżyca); lekarz – utwór opiera się na tańcu tarantella (według wierzeń ludowych taniec miał leczyć z jadowitego ukąszenia); matematyk – kompozycja oparta jest na charakterystycznych liczbach (datach), które to zamieniane są na odległości muzyczne (interwały) zarówno w melodyce, jak i harmonii.

Kolejna kompozycja „Koncert fortepianowy” Andrzeja Karałowa w wykonaniu znakomitego Piotra Sałajczyka, pomyślany jest jako kontynuacja rozważań kompozytora dotyczących otaczającej nas przestrzeni kosmicznej, wielowarstwowości ziemskiego krajobrazu, jago nieprzewidywalności połączonej z synestezją i szeroko pojmowanym kolorem w kompozycji muzycznej. „Koncert” inspirowany jest także techniką timelapse obecną w fotografii krajobrazu czy astrofotografii. Struktura Ziemi, ruchy płyt tektonicznych, zjawiska atmosferyczne – te elementy wpływają na wielowarstwową budowę kompozycji. Celem, który postawił sobie kompozytor było stworzenie poruszających się między sobą, niezależnych przestrzeni kolorystycznych i chmur dźwiękowych. Aspekty sonorystyczne i czasowe grają w utworze jedną z kluczowych ról formotwórczych.

Kompozytor wykorzystał wielopoziomowo orkiestrę oraz instrument solowy do stworzenia charakterystycznych brzmieniowo mas dźwiękowych. Fortepian i orkiestra funkcjonują jako organizm w pełni wykorzystujący możliwości kolorystyczne wszystkich dostępnych w ramach zespołu instrumentów.

Utwór został podzielony na 3 części wykonywane attaca:

1. „Denudacja / volcanism”
2. „Interlude”
3. „Petrichor” (zapach gleby po opadach deszczu)

Zwieńczeniem koncertowego nagrania jest orkiestrowa aranżacja pierwszej części „Sonaty Księżycowej „ op 27 nr 2 Ludwika van Beethovena autorstwa ukraińskiej kompozytorki Anny Khazovej. Utwór ten wpisał się swoim unikalnym klimatem w tematykę muzyki związanej programowo z kosmosem, wszechświatem.

PARTNERZY

DOTACJA