Najstarsza na świecie czynna kopalnia ropy naftowej i pomnik historii w jednym. Znajduje się na Podkarpaciu. Znacie to miejsce?
To Bóbrka – miejscowość, w której pracował i tworzył wynalazki Ignacy Łukasiewicz, znana głównie z Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazownictwa. Jednak poszukiwania ciekawych lokalizacji dla 5.edycji Young Arts Festival sprowadziły nasze myślenie o tym miejscu na zupełnie nowe tory. Dostrzegliśmy w Bóbrce potencjał koncertowy!
Bóbrka to niewielka miejscowość tuż obok Krosna. Od dawien dawna w lesie bobrzeckim występowały naturalne wycieki ropy naftowej, zwanej niegdyś olejem skalnym. Jednak dopiero w 1854 roku powstała tu kopalnia z prawdziwego zdarzenia i rozpoczęła się eksploatacja przemysłowa. Pionierami przemysłu naftowego i założycielami kopalni w Bóbrce byli Ignacy Łukasiewicz – wówczas skromny farmaceuta, Tytus Trzecieski – ziemianin i inicjator założenia kopalni oraz Karol Klobassa-Zrencki – właściciel wsi Bóbrka.
Zaczątkiem kopalni był po prostu rów o długości 120 m i głębokości 120 cm, który wykopano w miejscu zwanym Wrzankom, gdzie zaobserwowano obfite wycieki oleju skalnego. Łukasiewicz unowocześniał przedsiębiorstwo, korzystając z fachowych porad ówczesnych autorytetów z dziedziny geologii i wiertnictwa, np. wprowadzono wiercenie udarowe z zastosowaniem nożyc wolnospadowych, zastosowano napęd maszyny parowej, która w znacznym stopniu wyeliminowała wysiłek ludzki i dała możliwość wiercenia do głębokości 240 m.
Ignacy Łukasiewicz z czasem zajął się całkowicie przeróbką ropy, uzyskując wyjątkowo dobre gatunki nafty, którymi zainteresowali się światowi potentaci w przemyśle naftowym. Wynalazca lampy naftowej osobiście zajmował się reklamowaniem produktów naftowych, biorąc udział w wystawach krajowych i międzynarodowych.
Tak więc dzięki zgodnej współpracy, pasji i zaangażowaniu oraz dużej operatywności twórców właśnie w Bóbrce powstało pierwsze na świecie wielowymiarowe przedsiębiorstwo naftowe. I tak rozpoczęto drążenie pierwszych kopanek-studni z ropą naftową. W 1855 roku w kopance „Wojciech” natrafiono na duży przypływ oleju skalnego i rozpoczęto prawdziwe wydobycie, a kopalnia zasłynęła z doskonałej organizacji i nowoczesnych metod wydobycia.
Kopalnia w Bóbrce przetrwała zawieruchy wojenne i w latach 50. XX wieku przeżyła ponowne odrodzenie, kiedy to na południowym fałdzie antykliny odkryto nowe złoże ropy i ponownie ruszyły szyby naftowe.
Tak po krótce wygląda przemysłowa historia kopalni w Bóbrce, jednak nie mniej ważna jest jej historia jako obiektu muzealnego, która zaczęła się w 2018 roku, gdy Bóbrka – najstarsza kopalnia ropy naftowej otrzymała tytuł Pomnika Historii, którego walory historyczne mają wartość uniwersalną i unikatową w obszarze dziedzictwa industrialnego całego świata.
Dziś Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazownictwa nosi imię Ignacego Łukasiewicza, który w tym miejscu pracował i rozwijał swoje wynalazki. W otoczeniu przepięknego lasu bobrzeckiego można tu zobaczyć XIX-wieczne kopanki, a w nich naturalną ropę naftową. Cały teren muzeum obejmuje 20 hektarów. Spacerując alejkami, ogląda się unikatowe urządzenia związane z przemysłem naftowym, rafineryjnym i gazowniczym pochodzące z XIX i XX wieku. We wnętrzach budynków można przenieść się do czasów, kiedy w kopalni pracował jeszcze sam Ignacy Łukasiewicz.
Wynalazcę lampy naftowej i pierwszego dyrektora kopalni pamiętają między innymi:
– kopanka Franek, wykonana ręcznie około 1860 roku do głębokości 50 m, a następnie w latach późniejszych pogłębiona za pomocą wiertnicy ręcznej do głębokości 150 m;
– kopanka Janina; ręcznie wykopana do głębokości 132 m, a następnie pogłębiona wiertnicą ręczną do głębokości 250 m; do dziś jest eksploatowana;
– warsztat mechaniczny o konstrukcji drewnianej, który służył do obsługi wierceń metodą udarową;
– historyczny budynek administracyjny kopalni tzw. Dom Łukasiewicza;
– drewniana kuźnia kopalniana.
W zabytkowych obiektach znajdują się liczne eksponaty, a dzięki nowoczesnym ekspozycjom multimedialnym każdy zwiedzający z łatwością przeniesie się w dawne czasy i zobaczy, jak powstawały przemysłowe innowacje.
Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazownictwa to jednak nie tylko miejsce do zwiedzania i czynna kopalnia ropy naftowej. Coraz częściej jest to również sceneria dla wydarzeń kulturalnych. Wiedząc o walorach wizualnych i akustycznych tego miejsca, wybraliśmy muzeum na miejsce jednego z koncertów 5.edycji Young Arts Festival. W sobotę 22 sierpnia w historycznej, industrialnej scenerii Bóbrki rozbrzmi muzyka Krzysztofa Pendereckiego w wykonaniu Atom String Quartet. Będzie to doskonałe połączenie dawnej innowacji w przemyśle ze współczesną innowacją w muzyce. Na pewno warto zobaczyć to wyjątkowe wydarzenie.
Mecenasem wydarzenia jest PKN Orlen.
